Antologjia e lirikës shqipe : prej De Radës e këndej
Antologjia e lirikës shqipe: prej De Radës e këndej
"Antologjia e lirikës shqipe: prej De Radës e këndej" [1] është një vepër e rëndësishme në studimin dhe prezantimin e letërsisë shqipe, e hartuar nga studiuesi dhe kritiku i njohur Rexhep Qosja. E botuar në vitin 1970 nga shtëpia botuese Rilindja në Prishtinë, kjo antologji përfshin një përzgjedhje të poezisë lirikë shqiptare, duke filluar nga poeti i madh arbëresh Jeronim De Rada e deri te autorët bashkëkohorë të kohës së botimit. Përgatitja dhe redaktimi i librit është bërë nën kujdesin e redaktorit Ali Aliu.
Detaje bibliografike
- Titulli: Antologjia e lirikës shqipe: prej De Radës e këndej
- Autor: Rexhep Qosja
- Redaktor: Ali Aliu
- Botuar nga: Rilindja
- Viti i botimit: 1970
- Vendi i botimit: Prishtinë
- Përmbajtja fizike: 395 faqe; 24 cm
Antologjia paraqet një përzgjedhje të gjerë të poezisë lirikë shqiptare, duke ofruar një pasqyrë të zhvillimit të kësaj forme letrare që nga Rilindja Kombëtare e deri në mesin e shekullit XX. Përmes këtij vëllimi, Rexhep Qosja synon të tregojë diversitetin, forcën emocionale dhe estetikën e poezisë shqipe, e cila pasqyron një mori ndjesish dhe përvojash kombëtare e universale.
Antologjia nis me përfaqësimin e poezisë arbëreshe, një traditë e veçantë e krijuar nga arbëreshët e Italisë, me Jeronim De Radën si përfaqësuesin kryesor. De Rada, me poezinë e tij lirikë dhe patriotike, vlerësohet si një nga zërat më të rëndësishëm të Rilindjes Kombëtare Shqiptare dhe një figurë kyçe në lidhjen e letërsisë shqiptare me atë evropiane. Nga ana tjetër, antologjia përfshin edhe autorë të tjerë të shquar si Zef Serembe, Gavril Dara (i Riu), Naim Frashëri, Aleksandër Stavre Drenova (Asdreni) dhe shumë të tjerë, të cilët e kanë pasuruar dhe zhvilluar më tej poezinë lirikë shqipe.
Libri përmban një parathënie të gjerë nga vetë autori, ku Qosja analizon zhvillimin e poezisë lirikë në letërsinë shqipe dhe rëndësinë e saj në formimin e identitetit kombëtar dhe kulturor. Ai shpjegon se si poezia shqipe ka reflektuar ndjesitë e ndërlidhura me historinë, kulturën dhe gjuhën shqipe, duke e konsideruar atë si një mjet të fuqishëm shprehës dhe një pasqyrë të gjendjeve shpirtërore të popullit shqiptar.
Në një nga kopjet e këtij libri (S.475.c.29), gjendet një dedikim personal i Rexhep Qosjes drejtuar A. Kostallarit, i datës 13 tetor 1970. Ky dedikim dëshmon marrëdhëniet e ngushta intelektuale dhe bashkëpunimin mes studiuesve dhe intelektualëve të kohës në fushën e studimeve letrare shqipe.
"Antologjia e lirikës shqipe: prej De Radës e këndej" mbulon një sërë tematikash si patriotizmi, dashuria, ndjenja e dhembjes dhe krenaria kombëtare, të cilat kanë qenë motivet kryesore të poetëve shqiptarë ndër shekuj. Poezia shqipe, sidomos ajo e Rilindjes, shpesh ka shërbyer si një instrument për të zgjuar ndërgjegjen kombëtare dhe për të frymëzuar rezistencë ndaj padrejtësive historike dhe shoqërore.
Qosja, përmes këtij përmbledhjeje, arrin të tregojë se si poetët shqiptarë kanë arritur të krijojnë poezi të ndjerë, të thellë dhe të bukur, duke u mbështetur në traditën e pasur të gjuhës shqipe dhe ndjenjave të përbashkëta të kombit.
Antologjia e Qosjes mbetet një burim i rëndësishëm për studimin e poezisë shqiptare dhe për njohjen e zhvillimit të saj nga Rilindja e deri në shekullin e XX. Përmbledhja është një vlerësim i thellë për traditën letrare shqipe dhe për përpjekjet e poetëve për të ruajtur dhe zhvilluar gjuhën dhe ndjenjën kombëtare në një kontekst të gjerë historik dhe kulturor.
Nëpërmjet këtij vëllimi, lexuesit shqiptarë dhe të huaj kanë mundësinë të eksplorojnë larminë e ndjenjave dhe formave që kanë karakterizuar poezinë shqipe dhe të kuptojnë më mirë historinë dhe shpirtin e popullit shqiptar.