Jani Vangjeli
Jani Vangjeli (23 qershor 1945 – 10 janar 2025)[1] ishte një botanist i shquar shqiptar,[2] i njohur për kontributin e tij të vyer në studimin dhe dokumentimin e florës së Shqipërisë. Ai luajti një rol kyç në avancimin e shkencës së botanikës në Shqipëri dhe më gjerë.
Jeta e hershme dhe arsimi
RedaktoJani Vangjeli lindi në Tiranë më 23 qershor 1945. Ai kreu studimet e larta në Fakultetin e Shkencave të Natyrës të Universitetit të Tiranës, ku u diplomua në degën e biologjisë në vitin 1967. Pas diplomimit, filloi një karrierë të suksesshme në fushën akademike dhe kërkimore.
Karriera akademike dhe shkencore
RedaktoNë vitet 1969-1982, Jani Vangjeli shërbeu si pedagog në katedrën e Botanikës në Universitetin e Tiranës. Më pas, nga viti 1980 deri në vitin 2007, ai punoi si kërkues shkencor në Institutin e Kërkimeve Biologjike, ku mbajti pozicionin e përgjegjësit të Sektorit të Florës (1990-1993) dhe më vonë si drejtor dhe kryetar i Këshillit Shkencor të Institutit (1993-1998).[1]
Kontributet kryesore
RedaktoSi drejtues i Institutit të Kërkimeve Biologjike, Jani Vangjeli promovoi dhe zhvilloi studime të reja mbi ekologjinë e formacioneve bimore dhe dinamikën e vegjetacionit. Ai ishte një figurë kryesore në dokumentimin dhe ruajtjen e bimëve të rralla dhe të kërcënuara të Shqipërisë.
Vangjeli mori titullin "Profesor" në vitin 1994 dhe u zgjodh anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë në vitin 2008, duke konsoliduar statusin e tij si një nga ekspertët më të njohur në botanikën shqiptare.[1]
Vepra të shquara
RedaktoPërmes punimeve dhe botimeve të tij, Jani Vangjeli dha një kontribut të rëndësishëm në studimin e biodiversitetit dhe vegjetacionit natyror të Shqipërisë. Disa prej veprave të tij më të rëndësishme përfshijnë:
- Libri i kuq: bimët e kërcënuara e të rralla të Shqipërisë (bashkautor) (1995)[3]
- Flora e Shqipërisë (red. përgj.) (2000)[4]
- Udhëheqës fushor i Florës së Shqipërisë - 2003[5]
- Excursion Flora of Albania (2015)[2][6]
- Atlas i Florës së Shqipërisë (2016, 2018)[7][8]
- Flora ekskursioniste e Shqipërisë (2021)[9][10]
Atlas i Florës së Shqipërisë është një referencë thelbësore për studiuesit e florës shqiptare dhe mbetet një burim i pasur për kërkime të mëtejshme.[sipas kujt?]
Projekti dhe bashkëpunimet ndërkombëtare
RedaktoJani Vangjeli ishte koordinator dhe pjesëmarrës në shumë projekte shkencore kombëtare dhe ndërkombëtare, duke përfshirë bashkëpunimet me Bankën Botërore dhe Universitetin e Lancasterit për projektet mbi ekologjinë e pyjeve të Shqipërisë dhe hartën e vegjetacionit natyror të Europës.[nevojitet citimi]
Nderimet dhe trashëgimia
RedaktoPër punën e tij të dalluar, ai u nderua me çmimin “Petrit Radovicka” nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë. Trashëgimia e tij vazhdon të frymëzojë brezat e rinj të botanistëve dhe kërkuesve shkencorë.[2]
Jani Vangjeli u nda nga jeta më 10 janar 2025,[11][12][13] duke lënë pas një trashëgimi të pasur shkencore dhe një ndikim të pashlyeshëm në botanikën shqiptare [14] dhe ndërkombëtare.
Referime
Redakto- ^ a b c "Ndahet nga jeta akademiku Jani Vangjeli, botanist dhe specialist i florës shqiptare". KultPlus. Marrë më 2025-01-12.
- ^ a b c Isufaj, Ermira (11 janar 2025). "Homazhe për akademikun Jani Vangjeli, Gjinushi: Humbëm kontribuesin më në zë të florës shqiptare". Agjencia Telegrafike Shqiptare. Marrë më 12 janar 2025.[lidhje e vdekur]
- ^ https://www.bksh.al/details/780/
- ^ https://www.bksh.al/details/40703/
- ^ https://www.bksh.al/details/16559/
- ^ https://www.bksh.al/details/88044/
- ^ https://www.bksh.al/details/105226/
- ^ https://www.bksh.al/details/123223/
- ^ "Flora Ekskursioniste e Shqiperise - Akademia e Shkencave e Shqiperise, Jani Vangjeli". Libraria Universitare UBT. Marrë më 2025-01-12.
- ^ https://www.bksh.al/details/458897/
- ^ "Ndahet nga jeta akademiku Jani Vangjeli, botanist dhe specialist i florës shqiptare". Gazeta Tema. 10 janar 2025. Marrë më 12 janar 2025.
- ^ "Ndërron jetë në moshën 79-vjeçare Jani Vangjeli, botanist dhe specialist i florës së Shqipërisë - Shqiptarja.com". shqiptarja.com. Marrë më 2025-01-12.
- ^ "Ndahet nga jeta në moshën 79-vjeçare akademiku i shquar Jani Vangjeli". Newsbomb. 2025-01-11. Marrë më 2025-01-12.
- ^ "Homazhe për akademikun Jani Vangjeli, Gjinushi: Humbëm kontribuesin më në zë të florës shqiptare". Ora News. Yldon Media Group. Marrë më 2025-01-12.